Μονάδες αποθήκευσης ενέργειας από την ΡΑΕ

Μονάδες αποθήκευσης ενέργειας από την ΡΑΕ

H ΡΑΕ έθεσε σε δημόσια διαβούλευση (ΔΔ) την πρότασή της για τις βασικές αρχές ενός νέου θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία και τιμολόγηση αποθηκευτικών σταθμών στο Σύστημα. Η διαβούλευση διήρκεσε από 7/2/2012 έως και 9/3/2012 και στο πλαίσιό της υποβλήθηκαν οι ακόλουθες 5 προτάσεις:

1. Η υπ’ αριθ. Πρωτ. ΡΑΕ Ι-152843/09.03.2012 πρόταση της ΔΕΗ Α.Ε.
2. Η υπ’ αριθ. Πρωτ. ΡΑΕ Ι-153314/16.03.2012 πρόταση του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτροπαραγωγών από ΑΠΕ (ΕΣΗΑΠΕ).
3. Η υπ’ αριθ. Πρωτ. ΡΑΕ Ι-154434/4.4.2012 πρόταση της ΕΛΕΤΑΕΝ.
4. Η υπ’ αριθ. Πρωτ. ΡΑΕ Ι-152841/09.03.2012 πρόταση της εταιρείας Χ. ΡΟΚΑΣ ΑΒΕΕ.
5. Η υπ’ αριθ. Πρωτ. ΡΑΕ Ι-152777/09.03.2012 πρόταση του κ. Ι. Χατζηβασιλειάδη.

Η ΡΑΕ ήδη επεξεργάζεται τα αποτελέσματα της διαβούλευσης αυτής με στόχο να διαμορφώσει, στο αμέσως προσεχές διάστημα, μια ολοκληρωμένη πρόταση για τη λειτουργία και τιμολόγηση αποθηκευτικών σταθμών στο Σύστημα,  και ακολούθως να προτείνει προς τους αρμόδιους Υπουργούς τις αναγκαίες νομοθετικές και κανονιστικές ρυθμίσεις.

Σκοπός Λειτουργίας Αποθηκευτικού Σταθμού

Α. Σύνοψη κειμένου ΔΔ

Στην πρώτη παράγραφο της πρότασης της Αρχής επισημαίνεται ότι κύριος σκοπός της λειτουργίας ενός αποθηκευτικού σταθμού είναι η ελαχιστοποίηση των απορρίψεων ενέργειας ΑΠΕ και η υποστήριξη της λειτουργίας του Συστήματος σε συνθήκες υψηλής διείσδυσης ΑΠΕ. Σημειώνεται επίσης ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να διασφαλίζει την οικονομική βιωσιμότητα των σταθμών αυτών, η οποία βεβαίως θα στηρίζεται στην αξιοποίηση της ενέργειας ΑΠΕ που θα απορρίπτονταν χωρίς αυτούς και στην παροχή των αναγκαίων επικουρικών υπηρεσιών του Συστήματος σε συνθήκες μεγάλης διείσδυσης ΑΠΕ.

Β. Σύνοψη προτάσεων συμμετεχόντων

•  Επί της θέσης αυτής και γενικότερα για την ανάγκη προώθησης του ζητήματος της αποθήκευσης ενέργειας και της δημιουργίας κατάλληλου θεσμικού πλαισίου συμφώνησαν οι 4 από τους 5 συμμετέχοντες στη διαβούλευση. Ένας συμμετέχων αναφέρει μεν ρητά ότι, στην παρούσα χρονική στιγμή, είναι πρώιμη η προώθηση ανάλογου θεσμικού πλαισίου, και ότι προηγούνται άλλες δράσεις τις οποίες και κατονομάζει, ωστόσο, στις δράσεις αυτές περιλαμβάνεται και η διαμόρφωση πλαισίου για μικρές αποθηκευτικές μονάδες, καθώς και πλαισίου (κίνητρα κλπ) για την αξιοποίηση των αποθηκευτικών σταθμών της ΔΕΗ και των ΜΥΗΣ.

•  Σε δύο από τις προτάσεις υποστηρίχτηκε ρητά ότι οι σταθμοί πρέπει να έχουν, επιπλέον, τη δυνατότητα απορρόφησης ενέργειας από συμβατικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Μία εξ αυτών επισημαίνει ότι η δυνατότητα αυτή θα πρέπει να επιτραπεί μέχρι ενός ορίου, ήτοι, μέχρι η απορριπτόμενη αιολική παραγωγή να επαρκεί για τη διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητα της επένδυσης και, επίσης, ότι το ποσοστό ενέργειας από συμβατική άντληση θα πρέπει να είναι αυστηρά ορισμένο. Σε δύο από τις υπόλοιπες προτάσεις αφήνεται να εννοηθεί η παραπάνω δυνατότητα (απορρόφησης ενέργειας από συμβατικές μονάδες), υποστηρίζοντας ότι οι αποθηκευτικοί σταθμοί πρέπει να αντιμετωπίζονται ως οργανικό μέρος του Συστήματος που συμβάλλει στην αποδοτική και οικονομικότερη λειτουργία του παρέχοντας πέραν της σταθερής ισχύος και επικουρικές υπηρεσίες. Αντίθετα, σε μία εκ των πέντε προτάσεων υποστηρίζεται ότι πρέπει  η αντλησιοταμίευση να βασίζεται μόνο στις ΑΠΕ και όχι στα ορυκτά καύσιμα προς περιορισμό των εκπομπών CO2.

Βασικός Μηχανισμός Αποθήκευσης Ενέργειας από ΑΠΕ

Α. Σύνοψη κειμένου ΔΔ

Στις παραγράφους 2-4 του κειμένου της ΡΑΕ που ετέθη σε διαβούλευση περιγράφεται ο τρόπος προγραμματισμού και λειτουργίας του αποθηκευτικού σταθμού (μέσω κατάλληλου μηχανισμού), ενώ ορίζεται ως «κόστος αποθήκευσης» η διαφορά μεταξύ της ΟΤΣ και της τιμής με την οποία τελικά θα τιμολογείται η απορροφώμενη ενέργεια από τον αποθηκευτικό σταθμό. Επισημαίνεται ότι το κόστος αποθήκευσης θα βαρύνει παραγωγούς ΑΠΕ που επωφελούνται ή και τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ που τηρεί ο Διαχειριστής. Η επιβάρυνση αυτή θα πραγματοποιείται με μηχανισμό που θα διασφαλίζει τη δίκαιη, διαφανή και ισότιμη μεταχείρισή τους, θα βασίζεται είτε σε ρυθμιζόμενη τιμή ή σε μηχανισμό αγοράς (προσφορές), και θα αποσκοπεί στο να έχουν οι παραγωγοί ΑΠΕ τουλάχιστον το οικονομικό όφελος που θα είχαν με την εφαρμογή των ρυθμίσεων που εισήγαγε ο ν.3851/2010.

Β. Σύνοψη προτάσεων συμμετεχόντων

• Επί των παραγράφων αυτών επισημάνθηκε ότι είναι αναγκαία η άντληση ενέργειας σε χαμηλή τιμή, και ότι αυτή δεν μπορεί να τιμολογείται με FIT τιμές, ενώ τυχόν αποζημίωση των υφιστάμενων ή μελλοντικών αποθηκευτικών μονάδων από τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ θα ερχόταν σε αντίθεση με το κοινοτικό και εθνικό δίκαιο, που δεν συμπεριλαμβάνει τους υδραντλητικούς σταθμούς στο πεδίο των ΑΠΕ και ως εκ τούτου δεν πρέπει να έχουν ιδιαίτερη τιμολογιακή μεταχείριση.

• Ένας συμμετέχων προτείνει η λειτουργία και αποζημίωση των αντλησιοταμιευτικών σταθμών να γίνεται μέσω ΗΕΠ, με βάση τους κανόνες του ισχύοντος Κώδικα και ενδεχομένως με πρόβλεψη ρυθμιζόμενης επιχορήγησης (premium), καθώς και αμοιβή για όλες τις επικουρικές υπηρεσίες που παρέχουν στο Σύστημα, σύμφωνα με τους ισχύοντες Κώδικες. Προτείνει επίσης τη δυνατότητα πρόσθετης άντλησης με εντολή του διαχειριστή σε πραγματικό χρόνο.

• Ένας εκ των συμμετεχόντων προτείνει η τιμολόγηση να αποσυνδεθεί από την ΟΤΣ, ώστε να μην προκαλούνται αβεβαιότητες και να υιοθετηθεί σαφές πλαίσιο τιμολόγησης, συμπεριλαμβάνοντας τις επικουρικές υπηρεσίες, το κόστος αποφυγής CO2 και τα ΑΔΙ. Ως αναγκαία διαφορά μεταξύ τιμής έγχυσης και τιμής απορρόφησης ενέργειας από το δίκτυο εκτιμά τουλάχιστον 120 €/MWh. Το δε κόστος αυτό (δηλ. για την απόσβεση του κόστους των συστημάτων αποθήκευσης) προτείνεται να κατανέμεται σε όλους τους παραγωγούς και κατ’ επέκταση στους καταναλωτές.

• Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και μία ακόμα εκ των προτάσεων, στην οποία υποστηρίχτηκε ότι λόγω έλλειψης αναλυτικής μελέτης και ασάφειας γύρω από το πλαίσιο διαχείρισης των περικοπών δεν πρέπει να επιβαρύνονται οι παραγωγοί ΑΠΕ με το «κόστος αποθήκευσης» και η μεθοδολογία του ν.3851/2010 δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για τον υπολογισμό της επιβάρυνσης των παραγωγών ΑΠΕ. Ως εκ τούτου  προτείνεται να διατηρηθεί το FIT της παραγωγής από ΑΠΕ και ο Διαχειριστής να αναλαμβάνει την αξιοποίηση των μονάδων αποθήκευσης με γνώμονα τις ανάγκες του Συστήματος. Η τιμολογιακή πολιτική και η ελάχιστη αξιοποίηση των μονάδων αυτών θα προσδιορίζονται βάσει του προβλεπόμενου οφέλους από την αξιοποίηση των μονάδων αποθήκευσης και με γνώμονα τη βιωσιμότητά τους, το δε πιθανό πρόσθετο κόστος θα διανέμεται σε όλη την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας διαμέσου διαφανούς διαδικασίας.

Δυνατότητα Αποθηκευτικών Σταθμών για Απ’ Ευθείας Συνεργασία με ΑΠΕ

Α. Σύνοψη κειμένου ΔΔ

Στις παραγράφους 5-6 της πρότασης της Αρχής ετέθη το ζήτημα της συνεργασίας των σταθμών αποθήκευσης με συγκεκριμένες μονάδες ΑΠΕ για αποθήκευση ενέργειας (κοινές δηλώσεις παραγωγής – απορρόφησης) ή παραγωγή («εγγυημένη-προγραμματισμένη» παραγωγή προκειμένου ο παραγωγός ΑΠΕ να μην επιδέχεται set point).

Β. Σύνοψη προτάσεων συμμετεχόντων

• Επί της πρότασης αυτής επισημάνθηκε από έναν συμμετέχοντα ότι δεν είναι απαραίτητο, αλλά δεν πρέπει και να αποκλείεται, ο σταθμός αποθήκευσης να συνεργάζεται απευθείας με σταθμούς ΑΠΕ για «συνδυασμένη» δήλωση φορτίου, και ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει η απορριπτόμενη ενέργεια των συνεργαζόμενων σταθμών ΑΠΕ να απορροφάται κατά προτεραιότητα, και οι εν λόγω παραγωγοί ΑΠΕ να συμμετέχουν στο κόστος κεφαλαίου και λειτουργίας του αποθηκευτικού σταθμού. Επιπλέον σημειώθηκε ότι η κατασκευή σταθμών αντλησιοταμίευσης (αποθήκευσης) από παραγωγούς ΑΠΕ αποτελεί κίνητρο μόνο σε περίπτωση που αυτοί δεν αποζημιώνονται από τον Διαχειριστή για την απορριπτόμενη ενέργεια.

• Επίσης από άλλον συμμετέχοντα επισημάνθηκε ότι η απευθείας συνεργασία μονάδων αποθήκευσης με μονάδες ΑΠΕ εξαρτάται έντονα από τον τελικό προσδιορισμό του τιμολογιακού πλαισίου απορρόφησης/έκχυσης.

Θέματα Αδειοδότησης και Ένταξης Αποθηκευτικών Σταθμών

Α. Σύνοψη κειμένου ΔΔ

Στις παραγράφους 7-15 του κειμένου που ετέθη σε Δημόσια Διαβούλευση αναφέρονται  θέματα σχετικά με την αδειοδότηση και ένταξη των αποθηκευτικών σταθμών στο δίκτυο. Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι οι αποθηκευτικοί σταθμοί δεν είναι απαραίτητο να συνδυάζονται για την αδειοδότηση και κατασκευή τους με άλλους σταθμούς ΑΠΕ, ενώ θα πρέπει οι μονάδες αποθήκευσης να έχουν τη δυνατότητα συνεχούς προσαρμογής και παρακολούθησης της αιολικής παραγωγής (π.χ. μέσω πολλών μικρών αντλιών μεταβλητών στροφών) καθώς και παροχής επικουρικών υπηρεσιών, για τις οποίες θα αμείβονται. Επίσης, οι αποθηκευτικοί σταθμοί θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα ταυτόχρονης παραγωγής και άντλησης, θα μπορούν να συμμετέχουν στον ΗΕΠ με βάση τους κανόνες της αγοράς και να εκδίδουν ΑΔΙ με την ανάλογη αποζημίωση. Περαιτέρω, τίθεται προς συζήτηση το ζήτημα της προτεραιότητας στην ένταξη στο δίκτυο των μονάδων παραγωγής των αποθηκευτικών σταθμών, έναντι των συμβατικών μονάδων παραγωγής. Τέλος, αναφέρεται η δυνατότητα διεξαγωγής διαγωνιστικής διαδικασίας (ανάλογα με το επίπεδο της ζήτησης και της ισχύος ΑΠΕ) για την αδειοδότηση σταθμών αποθήκευσης, στην περίπτωση που δεν προχωρά η κατασκευή τέτοιων σταθμών με βάση τη κανονική διαδικασία (αδειοδότησης και κινήτρων). Σε αυτή την περίπτωση η διαχείριση των σταθμών αυτών θα ανήκει πλήρως στον Διαχειριστή.

Β. Σύνοψη προτάσεων συμμετεχόντων

• Επί των παραγράφων αυτών επισημάνθηκε, σχεδόν από το σύνολο των συμμετεχόντων, η ανάγκη εκπόνησης τεχνικής και οικονομικής μελέτης που θα εξακριβώνει την αναγκαιότητα, το μέγεθος ισχύος, τη θέση εγκατάστασης, τα  κόστη επένδυσης και τα χαρακτηριστικά λειτουργίας των σταθμών αποθήκευσης, όπως προτείνεται και στο κείμενο που ετέθη σε δημόσια διαβούλευση. Περαιτέρω προτάθηκε να ληφθεί ως γνώμονας η βέλτιστη οικονομοτεχνική απόδοση του Συστήματος. Επίσης προτάθηκε η εκπόνηση μελέτης για την εκτίμηση της συμβολής στην ανάπτυξη των σταθμών αποθήκευσης η έκδοση ΑΔΙ, η προτεραιότητα στην ένταξη, η ανάγκη για εισαγωγή πρόσθετων εγγυήσεων κ.α.. Ένας εκ των συμμετεχόντων πρότεινε, να μελετήσει η ΡΑΕ ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για την αξιοποίηση των υπαρχόντων σταθμών αντλησιοταμίευσης (~600 MW), ώστε να αποκτηθούν πολύτιμες εμπειρίες τόσο για ενέργεια-ισχύ όσο και για προσφερόμενες επικουρικές υπηρεσίες, ενώ άλλος συμμετέχων πρότεινε να μην αποκλειστούν οι σταθμοί αυτοί από τα κίνητρα του νέου πλαισίου, για τον λόγο ότι δεν διαθέτουν ευέλικτες μονάδες.

• Ένας εκ των συμμετεχόντων εκφράζει την άποψη ότι δεν πρέπει να απαιτείται η δυνατότητα ταυτόχρονης παραγωγής και άντλησης, ενώ, άλλος προτείνει τη θέσπιση πρόσθετου bonus στην τιμή έγχυσης σε περίπτωση που ένας σταθμός διαθέτει τη δυνατότητα αυτή, ή η δυνατότητα αυτή να διατίθεται από ορισμένους σταθμούς που θα επιλέγονται από τον Διαχειριστή μέσα από μια διαδικασία ομαδοποίησης σταθμών και βάσει των αναγκών του Συστήματος, ώστε κάποιες να πληρούν αυτή την προϋπόθεση και κάποιες όχι.

• Ένας συμμετέχων πρότεινε οι αποθηκευτικοί σταθμοί να μην τυγχάνουν προνομιακής μεταχείρισης στην αγορά Η/Ε και εν γένει διαφορετικής αντιμετώπισης από τις υφιστάμενες θερμικές και υδροηλεκτρικές μονάδες, ενώ, αντίθετα, άλλος υποστήριξε την προτεραιότητα ένταξης των μονάδων αντλ/σης έναντι των μονάδων με συμβατικά καύσιμα, προς επίτευξη των ενεργειακών στόχων της χώρας.

• Σε τρεις από τις προτάσεις υποστηρίζεται η συμμετοχή των σταθμών αποθήκευσης στον ΗΕΠ, η ανάγκη για παροχή επικουρικών υπηρεσιών και η δυνατότητα έκδοσης ΑΔΙ από τους σταθμούς αυτούς.

• Σχετικά με το θέμα της διεξαγωγής διαγωνισμού για την εγκατάσταση σταθμών αποθήκευσης, ένας εκ των συμμετεχόντων πρότεινε να γίνει μειοδοτικός διαγωνισμός για την εξεύρεση αναδόχου κάθε επένδυσης, με ποινικές ρήτρες και εγγυήσεις, ενώ δύο από τους λοιπούς πρότειναν να μην ακολουθηθεί διαγωνιστική διαδικασία, αφού για αυτήν απαιτείται πλήρης τεχνική λύση, λεπτομερείς τεχνικές προδιαγραφές και είναι ανύπαρκτη η εμπειρία από ανάλογες εφαρμογές.