Δημιουργικός καπιταλισμός και επενδύσεις με κοινωνικό και περιβαλλοντολογικό αντίκτυπο

 
justiz 300x225 Δημιουργικός καπιταλισμός και επενδύσεις με κοινωνικό και περιβαλλοντολογικό αντίκτυπο

Ο όρος Επενδύσεις με κοινωνικό αντίκτυπο (Impact Investing) περιλαμβάνει μόνο τις δραστηριότητες που επικεντρώνονται στην ανάπτυξη του κεφαλαίου με την πρόθεση να έχουν θετικό κοινωνικό ή περιβαλλοντολογικό αντίκτυπο

O τίτλος του άρθρου εμπνεύστηκε από ένα όρο που έγινε γνωστός από τον Bill Gates, Creative Capitalism, o οποίος υποστηρίζει μια νέα μορφή καπιταλισμού στην οποία οι επιχειρήσεις αξιοποιούν τις δυνάμεις των αγορών για τη δημιουργία κερδών ενώ παράλληλα αντιμετωπίζουν και διαχειρίζονται κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα. Ο Νομπελίστας Muhammad Yunus, ο ιδρυτής της Grameen Bank στο Μπαγκλαντές, τάσσεται υπέρ της διάδοσης των «κοινωνικών επιχειρήσεων» που αξιοποιούν τις εταιρικές ικανότητες σε μια νέα εταιρική μορφή που επιδιώκει βιώσιμη οικονομική απόδοση χωρίς ουσιώδη κέρδη. Αυτές οι έννοιες περιλαμβάνουν τις οικονομικές επενδύσεις, καθώς και άλλες δραστηριότητες που επικεντρώνονται στην αλλαγή της συμπεριφοράς των επιχειρήσεων. Ο όρος Επενδύσεις με κοινωνικό αντίκτυπο (Impact Investing) περιλαμβάνει μόνο τις δραστηριότητες που επικεντρώνονται στην ανάπτυξη του κεφαλαίου με την πρόθεση να έχουν θετικό κοινωνικό ή  περιβαλλοντολογικό αντίκτυπο.

Υπάρχουν στιγμές στην ιστορία που οι ανάγκες της εποχής ζητούν με επιμονή θετικές αλλαγές με καινοτομία στις μεθόδους της  χρηματοδότησης των αναγκών της κοινωνίας για την ενίσχυση του εμπορίου και των επενδύσεων -όπως για παράδειγμα- ιδέες τόσο μεγάλες όπως η εφεύρεση του χρήματος, η δημιουργία νέων θεσμών όπως οι τράπεζες και ασφαλιστικές επιχειρήσεις, η ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών όπως τα στεγαστικά, συνταξιοδοτικά και αμοιβαία κεφάλαια κλπ.

Σήμερα, η χρηματοοικονομική καινοτομία χρεώθηκε με μια κακή φήμη ως υπαίτια της χρηματοπιστωτικής χρήσης. Ωστόσο τον τελευταίο καιρό σύνθετα και υβριδικά χρηματοοικονομικά προϊόντα ξαναδημιουργούνται από financial engineers αλλά όχι με στόχο τη δημιουργία “τοξικών”στεγαστικών προϊόντων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της διαφορετικής προσέγγισης είναι ότι ο στόχος του διαγωνισμού που οργανώθηκε από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα στο San Francisco και συμμετείχαν μεταπτυχιακοί φοιτητές από Αμερικάνικα Πανεπιστήμια, είχε σκοπό την δημιουργία σύνθετων επενδυτικών εργαλείων με σκοπό μια βιώσιμη χρηματοδοτική λύση για την οικονομική ενδυνάμωση μικρών επιχειρήσεων και της γυναικείας επιχειρηματικότητας στα πλαίσια της βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και αποδοτικότητας καλλιεργήσιμης γης στην Αφρική. Επιπλέον, ο νικητής του εν λόγω διαγωνισμού από το Stanford University παρουσίασε ένα χρηματοδοτικό σχέδιο για να προμηθεύσει με ηλεκτρισμό νησιά στην Ινδονησία και στους επενδυτές μια απόδοση 5%-7%, χρηματοδοτώντας micro-grids, δημιουργώντας από κοινού με τις τοπικές κοινωνίες εταιρείες ειδικού σκοπού (SPVs). 

Εκτιμώ, ότι αυτή η νέα προσέγγιση είναι ισοδύναμης σημασίας με τις πρώτες επενδύσεις που έγιναν πριν 25 χρόνια σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Σε κάθε μια από αυτές τις περιπτώσεις η αποτελεσματικότητα της αγοράς και το κέρδος από την αποδοτικότητα της πληροφορίας κατευθύνθηκε σε αυτούς που ήταν εκεί από την αρχή.

Οι επενδύσεις με κοινωνικό και περιβαλλοντολογικό αντίκτυπο (Impact Investing) είναι κυριολεκτικά μεταδοτικές μεταξύ των επενδυτών που θέλουν να συμμετάσχουν ενεργά σε χρηματοδοτήσεις έργων που ενισχύουν τη δημιουργία των προϋποθέσεων για καθαρότερο νερό, περισσότερα τρόφιμα, καλύτερη υγειονομική περίθαλψη, πιο έξυπνα παιδιά με καλύτερη εκπαίδευση και την δημιουργία προϋποθέσεων ανάπτυξης στη βάση της πυραμίδας (ΒoP), δηλαδή στην μεγαλύτερη αλλά φτωχότερη κοινωνικοοικονομική ομάδα η οποία ανέρχεται σε 4 δισεκατομμύρια πληθυσμό που επιβιώνουν με λιγότερα από 2,5 US$.

Σημαντικά στοιχεία στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον υποδηλώνουν ότι ένας σημαντικός αριθμός ατόμων και οργανισμών ανά την υφήλιο πιστεύουν ότι η εποχή μας χρειάζεται ένα νέο τύπο επένδυσης, επενδυτικής φιλοσοφίας και θέσης, αν ήδη δεν πειραματίζονται με αυτόν, ακόμη και τώρα που διανύουμε μια διαδρομή σημαντικότατης χρηματοπιστωτικής και πιστωτικής κρίσης. Για αυτό το λόγο η ιδέα της χρήσης μιας κερδοσκοπικής επένδυσης για τη δημιουργία κοινωνικού και περιβαλλοντικού αγαθού αρχίζει και μετακινείται από το χώρο του ακτιβισμού, δηλαδή από την “περιφέρεια” των επενδυτών με μια διάθεση ακτιβισμούστη δημιουργίας οικονομικής απόδοσης, στον πυρήνα των κύριων χρηματοδοτικών οργανισμών.

Χαρακτηριστικό είναι ότι η Morgan Stanley προσφέρει στους πελάτες της επενδυτικές επιλογές με κοινωνικό και περιβαλλοντολογικό αντίκτυπο (Ιnvesting with Impact) και ο ιδρυτής της AOL, Steve Case, ανέφερε σε ένα συνέδριο του Economist ότι οι επενδύσεις με κοινωνικό αντίκτυπο ήταν το δημοφιλέστερο θέμα των συζητήσεων μεταξύ ομάδας σημαντικών ιδιωτών επενδυτών. To σίγουρο είναι ότι η επενδυτική αυτή θέση έχει επηρεάσει σημαντικούς και οικονομικά εύρωστους επενδυτές και ισχυρές ομάδες με διάθεση ενεργής συμμετοχής στην ανάπτυξη αυτής της ιδέας αναλαμβάνοντας σημαντικές πρωτοβουλίες σε όλο τον κόσμο αλλά και στην χώρα μας.
Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει, πόσα χρήματα έχουν επενδυθεί ή επιδιώκουν να επενδυθούν σε μια μορφή επένδυσης η οποία να δημιουργεί  θετική και μετρήσιμη κοινωνική και οικολογική αξία καθώς και χρηματοοικονομική αποδοτικότητα. Μια καλή πρόβλεψη είναι ότι το συνολικό μέγεθος της αγοράς θα μπορούσε να είναι τόσο μεγάλο ως 500 δισ. $US εντός της επόμενης δεκαετίας καλύπτοντας ωστόσο ένα μικρό μέρος των ιδιωτικών αγορών και κεφαλαίων παγκοσμίως οι οποίες ανέρχονται σε 60 τρις $US.

Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι οι επενδυτές αυτής της φιλοσοφίας των επενδύσεων με κοινωνικό και περιβαλλοντολογικό αντίκτυπο (Impact Investors) θέλουν να μετακινηθούν πέρα από αυτό που συζητείται ως «κοινωνικά υπεύθυνες επενδύσεις» οι οποίες χαρακτηρίζονται ως έτσι, επειδή εξαιρούν επενδύσεις σε «επιβλαβείς» επιχειρήσεις, ή επειδή ενθαρρύνουν βελτιωμένες εταιρικές πρακτικές που σχετίζονται με το περιβάλλον, την κοινωνική εικόνα της εταιρείας ή την εταιρική διακυβέρνηση. Αντίθετα, προσπαθούν ενεργά για την τοποθέτηση κεφαλαίων σε επιχειρήσεις και σε επενδυτικά κεφάλαια που μπορούν να προσφέρουν λύσεις σε μια κλίμακα που οι καθαρά φιλανθρωπικές παρεμβάσεις συνήθως δεν μπορούν να φτάσουν. Τα κεφάλαια αυτά μπορούν να προσφερθούν με ένα ευρύ φάσμα επιλογών, συμπεριλαμβανομένων των ιδίων κεφαλαίων, μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες δανειοδοτήσεις και εγγυήσεις δανείων. Παραδείγματα της τελευταίας δεκαετίας περιλαμβάνουν micro-χρηματοδοτήσεις, χρηματοδοτήσεις για την ανάπτυξη κοινοτήτων καθώς και επενδύσεις σε τεχνολογίες παραγωγής καθαρής ενέργειας.

Ωστόσο, αυτό που είναι πιο ενδιαφέρον σήμερα, είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει ευρεία αναγνώριση αυτής της νέας προοπτικής. Αντίθετα, αρκετοί συμφωνούν ότι στην παρούσα φάση η μετάβαση αυτή είναι αδιευθέτητη και γίνεται ακόμα περισσότερο, λόγω της κρίσης που ξεκίνησε το 2008, έστω και αν η προοπτική αυτή της επενδυτικής τάσης καλλιεργείται εδώ και δεκαετίες. Το πώς αυτή η μετάβαση θα ολοκληρωθεί και το πόσο γρήγορα, θα καθορίσει το επίπεδο της επίδρασης στη φιλοσοφία αυτού του νέου τομέα επενδύσεων.

Η πιο σημαντική ερώτηση είναι εάν και κατά πόσο οι επενδύσεις με κοινωνικό και περιβαλλοντολογικό αντίκτυπο  θα παραμείνουν μια μικρή, μη οργανωμένη και εξειδικευμένη αγορά η οποία θα αναπτύσσεται μόνο με ίδια κεφάλαια  για μερικά χρόνια ή ακόμα και για δεκαετίες. Η απάντηση βρίσκεται στο αν και κατά πόσο θα αποφασιστεί σε επίπεδο ηγεσίας να υποστηρίξουν αυτό το νέο επενδυτικό τομέα για να εκπληρώσει την υπόσχεση του να συμμετέχει ενεργά και συμπληρωματικά στην προσφορά κεφαλαίων, ταλέντων και δημιουργικότητας, απαραίτητα όπλα δηλαδή στην αντιμετώπιση των πιεστικών κοινωνικών και περιβαλλοντολογικών προκλήσεων.

*Ο κος Θάνος Νιφόρος είναι Επενδυτικός και Χρηματοοικονομικός Διευθυντής της Pacific Renew Energy SA.

 
This entry was posted in Uncategorized and tagged , , , , , . Bookmark the permalink.

Comments are closed.