Δεν ευθύνεται η ΔΕΗ για την μονοπωλιακή της θέση στην εξόρυξη του λιγνίτη
Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕE) δικαίωσε με σημερινή απόφασή του τη ΔΕΗ, η οποία, με την υποστήριξη του ελληνικού κράτους, είχε προσφύγει σε αυτό, ζητώντας την ακύρωση δύο αποφάσεων της Επιτροπής, οι οποίες έκαναν λόγο για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης της ΔΕΗ στην Ελλάδα και για στρέβλωση του ανταγωνισμού λόγω της διατήρησης από το ελληνικό κράτος, των δικαιωμάτων εξόρυξης λιγνίτη υπέρ της ΔΕΗ.
Υπενθυμίζεται ότι η Επιτροπή κίνησε για πρώτη φορά τη σχετική διαδικασία κατά της Ελλάδας το 2003 ενώ το 2008, εξέδωσε απόφαση για δύο χωριστές αγορές προϊόντων: της προμήθειας λιγνίτη και της χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Η Επιτροπή υποστήριξε ότι «έχει δημιουργηθεί κατάσταση ανισότητας ευκαιριών μεταξύ των επιχειρήσεων όσον αφορά την πρόσβαση στα πρωτογενή καύσιμα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας» ενώ παράλληλα εκτίμησε ότι η Ελλάδα «παρέχοντας στη ΔΕΗ τη δυνατότητα να διατηρεί ή να ενισχύει τη δεσπόζουσα θέση της στην αγορά χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, αποκλείει ή παρακωλύει κάθε νέα είσοδο στην αγορά». Η Επιτροπή υποστήριξε επίσης ότι τα κρατικά μέτρα, «καθόσον αποθαρρύνουν οποιονδήποτε δυνητικό ανταγωνιστή από το να επενδύσει στην παραγωγή και την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, επηρεάζουν το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών». Το 2009 η Επιτροπή εξέδωσε την απόφαση C(2009), «για τον καθορισμό συγκεκριμένων μέτρων για τη διόρθωση των αντίθετων προς τον ανταγωνισμό συνεπειών της παραβάσεως που διαπιστώθηκε στην απόφασή της του 2008» υποστηρίζοντας τα εξής: Η Ελλάδα θα πρέπει α) να χορηγήσει μέσω διαγωνισμών δικαιώματα εκμεταλλεύσεως επί των κοιτασμάτων λιγνίτη της Δράμας, Ελασσόνας, Βεύης και Βεγόρας σε άλλες επιχειρήσεις, β) να απαγορεύσει στους κατόχους δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως επί των κοιτασμάτων της Δράμας, της Ελασσόνας και της Βεγόρας να πωλούν τον εξορυσσόμενο λιγνίτη στη ΔΕΗ εκτός αν δεν υπάρχει άλλη αξιόπιστη προσφορά, γ) να διοργανώσει νέα διαδικασία παραχωρήσεως, σε περίπτωση ακυρώσεως της υπό εξέλιξη διαδικασίας παραχωρήσεως δικαιωμάτων επί του κοιτάσματος της Βεύης.
Στη συνέχεια η ΔΕΗ, υποστηριζόμενη από την Ελληνική Δημοκρατία, κατέθεσε στο Γενικό Δικαστήριο δύο προσφυγές και ζήτησε την ακύρωση των δύο αποφάσεων της Επιτροπής. Η ΔΕΗ αμφισβήτησε το συμπέρασμα της Επιτροπής ότι η άσκηση των δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως του λιγνίτη οδηγεί στην επέκταση της δεσπόζουσας θέσεώς της από την αγορά του λιγνίτη στην αγορά χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας.
Το ΔΕΚ, στη σημερινή του ανακοίνωση επισημαίνει ότι παρά το ενδιαφέρον που εκδήλωσαν οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ, εντούτοις, «κανένας επιχειρηματίας δεν κατόρθωσε να επιτύχει την παραχώρηση από την Ελληνική Δημοκρατία δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως κοιτασμάτων λιγνίτη, παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα υπάρχουν 2 000 περίπου εκατομμύρια τόνοι λιγνίτη οι οποίοι δεν έχουν ακόμη αποτελέσει αντικείμενο εκμεταλλεύσεως».
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επισημαίνει ότι «για την αδυναμία των λοιπών επιχειρηματιών να αποκτήσουν πρόσβαση στα διαθέσιμα κοιτάσματα λιγνίτη δεν ευθύνεται η ΔΕΗ» και ότι η «μη χορήγηση αδειών εκμεταλλεύσεως λιγνίτη οφείλεται αποκλειστικά στη βούληση της Ελληνικής Δημοκρατίας».
Επισημαίνει ακόμη πως «από προηγούμενη νομολογία προκύπτει ότι η κατάχρηση δεσπόζουσας θέσεως εκ μέρους της επιχειρήσεως που απολαύει ειδικού ή αποκλειστικού δικαιώματος μπορεί είτε να απορρέει από τη δυνατότητα ασκήσεως του δικαιώματος αυτού κατά τρόπο καταχρηστικό είτε να αποτελεί άμεση συνέπεια του εν λόγω δικαιώματος. Εντούτοις, δεν προκύπτει ότι το γεγονός και μόνον ότι η οικεία επιχείρηση (δηλαδή η ΔΕΗ) βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση έναντι των ανταγωνιστών της, συνεπεία κάποιου κρατικού μέτρου, συνιστά αυτό καθαυτό κατάχρηση δεσπόζουσας θέσεως».
Για τους λόγους αυτούς, το ΔΕΚ ανακοίνωσε σήμερα πως:
1) Ακυρώνει την απόφαση της Επιτροπής, της 5ης Μαρτίου 2008, σχετικά «με τη χορήγηση ή τη διατήρηση σε ισχύ από την Ελληνική Δημοκρατία δικαιωμάτων για την εξόρυξη λιγνίτη υπέρ της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού» .
2) Ακυρώνει την απόφαση της Επιτροπής, της 4ης Αυγούστου 2009, «για τον καθορισμό συγκεκριμένων μέτρων για τη διόρθωση των δυσμενών για τον ανταγωνισμό συνεπειών της παραβάσεως που διαπιστώθηκε στην απόφαση της Επιτροπής της 5ης Μαρτίου 2008, σχετικά με τη χορήγηση ή τη διατήρηση σε ισχύ από την Ελληνική Δημοκρατία δικαιωμάτων για την εξόρυξη λιγνίτη υπέρ της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ)».
Η ΔΕΗ «υπέρ της περαιτέρω απελευθέρωσης της ελληνικής αγοράς»
Οι αποφάσεις του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμφίβολα αποτελούν ορόσημο για την ελληνική αγορά ηλεκτρισμού και διαφοροποιούν σημαντικά τους όρους και τον τρόπο του περαιτέρω ανοίγματος της αγοράς, επισημαίνει σε σημερινή ανακοίνωση η ΔΕΗ.
“Η ΔΕΗ παραμένει σταθερή στη θέση της υπέρ της περαιτέρω απελευθέρωσης της ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού, η οποία πρέπει να γίνει με αυστηρό σεβασμό των κανόνων Δικαίου, να υπηρετεί τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ όλων των συμμετεχόντων, να περιλαμβάνει όλα τα τμήματα της αγοράς ηλεκτρισμού (χονδρεμπορική και λιανική), με γνώμονα το συμφέρον του τελικού καταναλωτή και της οικονομίας που αποτελεί και βασική απαίτηση του Μνημονίου. Είναι αυτονόητη η συνέχιση της συνεργασίας μας με την Πολιτεία και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας για την επίτευξη μακροπρόθεσμης και βιώσιμης λύσης για τη δομή της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα», προσθέτει η επιχείρηση.
Ως προς την ουσία των αποφάσεων, η ΔΕΗ επισημαίνει τα εξής:
“Το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ακύρωσε σήμερα τις δύο αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αφορούν στην υπόθεση των «ελληνικών λιγνιτών», σε συνέχεια σχετικών προσφυγών ακυρώσεως που είχαν κατατεθεί από τη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού. Η Ελληνική Δημοκρατία είχε παρέμβει ενώπιον του Δικαστηρίου υπέρ της ΔΕΗ και στις δύο υποθέσεις.
Η πρώτη απόφαση της Επιτροπής του Μαρτίου 2008 εκτιμούσε ότι κάποιες ελληνικές νομοθετικές διατάξεις, που χορηγούσαν, από παλαιά, δικαιώματα στην ΔΕΗ ως προς την εκμετάλλευση ελληνικού λιγνίτη, δημιουργούσαν ανισότητα ευκαιριών μεταξύ των ενδιαφερομένων όσο αφορά στην πρόσβαση στο λιγνίτη ως πρωτογενές καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Η χορήγηση αυτών των δικαιωμάτων είχε δήθεν ως αποτέλεσμα δεσπόζουσα θέση της ΔΕΗ στη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού στην Ελλάδα και τον αποκλεισμό νεοεισερχομένων στην αγορά αυτή.
Η δεύτερη απόφαση της Επιτροπής λήφθηκε τον Αύγουστο του 2009 και επέβαλε μέτρα για να αντιμετωπιστούν τα θέματα που εντόπιζε η Επιτροπή με την απόφαση του 2008.
Ο βασικός λόγος της σημερινής ακύρωσης των αποφάσεων αυτών από το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν απέδειξε ότι η ΔΕΗ καταχράται τη θέση της στην αγορά. Πιστοποιήθηκε συνεπώς ότι δεν υφίσταται παραβίαση του ευρωπαϊκού δικαίου του ανταγωνισμού, και συνεπώς δεν χρειάζονται διορθωτικά μέτρα¨.
Ιδιαίτερα θετική χαρακτηρίζουν κύκλοι του ΥΠΕΚΑ την απόφαση
Για ιδιαίτερα θετική απόφαση, που θα διασφαλίσει τόσο το δημόσιο συμφέρον όσο και τη ΔΕΗ έκαναν λόγο κύκλοι του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής σχολιάζοντας την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την υπόθεση των ελληνικών λιγνιτών.
“Η Ελληνική Κυβέρνηση σέβεται πάντα τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και βεβαίως του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου» ανέφεραν συγκεκριμένα κύκλοι του υπουργείου, σημειώνοντας παράλληλα ότι στην Αθήνα δεν έχει φθάσει ακόμη επίσημη ενημέρωση για την απόφαση του Δικαστηρίου.
“Η σημερινή απόφαση, προσθέτουν οι ίδιοι κύκλοι, είναι ιδιαίτερα θετική, ως προς την προσπάθεια της Κυβέρνησης για την εφαρμογή ενός σύγχρονου και αποδοτικού μοντέλου για τον εξορθολογισμό και την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Σήμερα ανοίγει ο δρόμος για την υιοθέτηση των επιτυχημένων διεθνών προτύπων, που θα διασφαλίσουν, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, τόσο το Δημόσιο Συμφέρον, όσο και την Επιχείρηση.”
